Q.1,Tiny Sayings, Big Meanings.
1. Break the ice
Meaning: to break the silence
Literal translation: બરફ તોડવો
Equivalent (Gujarati): મૌન કે ચુપકી તોડવી
Equivalent (Hindi): चुप्पी तोड़ना
E.g., There was pin drop silence in the room, the teacher broke the ice.
2. Add fuel to the fire
Meaning: to make the situation worst
Literal translation: આગમાં ઘી ઉમેરવું
Equivalent (Gujarati): દુઃખતી નસ દબાવવી /પરિસ્થિતિને વધુ ખરાબ બનાવી
Equivalent (Hindi): जले पर नमक छिड़कना
E.g., Why he was called for he will add fuel to the fire only.
3. Kick the bucket
Meaning: To die
Literal translation: ડોલ ન લાત મારવી
Equivalent (Gujarati): પરલોક સીધાવવું
Equivalent (Hindi): मिट्टी में मिल जाना/प्राण त्यागना
E.g., They said the actor kicked the bucket during his sleep at age of 90.
4. The ball is in your court
Meaning: it's your decision
Literal translation: બોલ તમારા કોર્ટમાં છે
Equivalent (Gujarati): હવે નિર્ણય તમારા હાથમાં છે
Equivalent (Hindi): अब बाज़ी तुम्हारे हाथ में है
E.g., She proposed a solution, sunao the ball is in their court.
5. When pigs fly
Meaning: something will never happens
Literal translation: જ્યારે ડુક્કર ઉડેશે
Equivalent (Gujarati): જ્યારે કૂતરો ઘી ખાય ઉપવાસ કરશે
Equivalent (Hindi): जब बिल्ली के दांत में मिश्री जमेगी
E.g., Sure she will help us clean the house when pigs fly.
6. Once in a blue moon
Meaning: very rarely
Literal translation: એક વાર વાદળી ચંદ્રમાં
Equivalent (Gujarati): અમાસના દિવસે સૂર્યોદય થવો
Equivalent (Hindi): ईद का चांद होना
E.g., My father works in abroad and he visits home once in blue moon.
7. Let the cat out of the bag
Meaning: reveal The secret
Literal translation: બિલાડીને કોથળામાંથી બહાર કાઢો
Equivalent (Gujarati): રહસ્ય બહાર આવવું
Equivalent (Hindi): ढाक के तीन पात खुले जाना
E.g., He let cat out of the bag about the surprise party.
8. A piece of cake
Meaning: very easy
Literal translation: કેકનો ટુકડો
Equivalent (Gujarati): આંગળીના ટેરવા જેટલું નાનું કામ
Equivalent (Hindi): बाएं हाथ का खेल
E.g., my exam was a piece of cake.
9. Don't cry over spilled milk
Meaning: Don’t regret the past
Literal translation: ઢોળાયેલા દૂધ પર રડશો નહીં
Equivalent (Gujarati): ડૂબેલી નાવ ને આંચકો શાનો?
Equivalent (Hindi): अब पछताए क्या फायदा जब चिड़िया चुग गई खेत
E.g., it is useless to cry over spilled milk.
10. A honey tongue a heart of gall
Meaning: Sweet words but bitter heart
Literal translation:મધુર જીભ, પિત્ત જેવું હૃદય
Equivalent (Gujarati): મુખે માખણ, હૃદય લોખંડ
Equivalent (Hindi): मुख में राम बगल में छुरी
E.g.,Her compliments sound sweet, but her intentions are bitter — like a honey tongue, a heart of gall.
Q.2, Translating Tales: Stories, Poems & Emotions
1. Post Office
English:
In the grey sky of early dawn stars still glowed, as happy memories light up a life that is nearing its close. An old man was walking through the town, now and again drawing his tattered clothes tighter to shield his body from the cold and biting wind. From some houses came the sound of grinding mills, and the sweet voices of women singing at their work, and the sounds helped him along his lonely way. Except for the occasional bark of a dog, the distant steps of a workman going early to work, or the screech of a bird disturbed before its time, the whole town was wrapped in deathly silence. Most of its inhabitants were still in the arms of sleep, the sleep which grew more and more profound on account of the intense winter cold; for the cold used sleep to extend its sway over all things even as a false friend lulls his chosen victim with caressing smiles. The old man, shivering at times but fixed on purpose, plodded on till he came out of the town-gate onto a straight road. Along this he now went at a somewhat slower pace, supporting himself on his old staff.
Gujarati translation:
પાછલી રાત્રિનું ભૂરું આકાશ, માનવ જીવનમાં અનેક સુખદ યાદગીરી ચમકી રહે તેમ, નાના મોટા તારાઓ થી ચમકી રહ્યું હતું. ઠંડા પવનના સુસવાટાથી પોતાના ઝબ્બાને કરીને વધારે ને વધારે લપેટી લેતો એક વૃદ્ધ ડોસો શહેરના મધ્યભાગમાં થઈને જતો હતો. સ્વાધીન અવસ્થા ભોગવતાં કેટલાંક ઘરોમાંથી આ વખતે ઘંટી નો મધુર લાગતો અવાજ, કોઈક વહેલા ઊઠનારનાં પગરખાંનો છેટેથી સંભળાતો શબ્દ કે કોઈ અકાળે જાગેલા પક્ષીનો સ્વર:
એ સિવાય શહેર તદ્દન શાંત હતું. લોકો મીઠી નિંદ્રામાં ઘોરતા હતા. કહે નહી છતાં કતલ કરી નાખે એવા મીઠા મનુષ્યના સ્વભાવ જેવી શિયાળાની ઠંડી કાતિલ હથિયારની માફક પોતાનો કાબુ સર્વત્ર ફેલાવી રહી હતી. વૃદ્ધ ડોસો ધ્રુજતો ને શાંત રીતે ડગમગ ચાલતો, શહેરના દરવાજા બહાર થઈ, એક સીધી સડક પર આવી પહોંચ્યો, ને ધીમે ધીમે પોતાની જૂની ડાંગના ટેકાથી આગળ વધ્યો.
✅ Observation:
• Imagery of grey sky, barking dog, bird screech, grinding mills, women singing → rich sensory images.
• Nostalgia: old man’s fading life compared to memories lighting up → sense of ending journey.
• Metaphor: cold as false friend lulling victim → personification of cold.
• Preserved imagery: “સવારના ધુમ્મસાળ આકાશ”, “કૂતરાના ભુંકવાનો અવાજ”, “સ્ત્રીઓના ગીતો”.
• Culture: words like લાકડીનો ટેકો → familiar rural Indian scene.
• Nostalgia: વૃદ્ધ માણસ ક્યારેક કંપતો… છતાં અડગ રહી ચાલતો → same emotional tone.
2. Three Neighbours -
English:
The seth and Ram are waking; the whole world’s calling;
The burdens of the earth with the saviour’s birth are falling.
Sounds of the morning,
Birds twittering in the morning,
Drown out Makor’s hungry howl.
Ram is in his forest dwelling; the seth in his palace home.
Temple gongs and trumpet sounds of revelry are blown.
Makor faints to her death.
The millstone sings of death.
A lone black crow laments her gone.
Gujarati translation:
શેઠ જાગે તે રામજી જાગે, જાગે સૌ સંસાર;
ઓમના ભાર ઉતારવા આજે જન્મ્યા'તા કીરતાર,
પરોઢના જાગતા સાદી રે,
પંખીડાના મીઠડા નાદે રે,
ડૂબે માકોર નો ભૂખ પોકાર.
શેઠ હસે બેઠા આઠમે માળે, રામ રમે રણવાસ,
રામે મંદિર ઝાલર બાજે, શેઠને મહેલ ઉલ્લાસ,
માકોર ની મૂર્છા ટાણે રે,
ઘંટીના મોતના ગાણે રે,
કાળો એક કાગ કાળેળે નિસાસ.
✅ Observation:
• Rhyming scheme: calling – falling, morning – howling, home – blown → strong poetic rhythm.
• Imagery: birds twittering, temple gongs, trumpet sounds.
• Contrast: Ram in forest vs Seth in palace.
• Dark imagery: Makor faints, millstone sings of death.
• Culture preserved: મંદિરના ઘંટડાં, શંખના અવાજો → natural Indian religious imagery.
3. The Heart Seeks
English:
The heart seeks again, those nights and days
Sitting for long, with my imaginings at play
In summer night’s easterlies
Staying awake in white sheets
Star-gazing in the terrace, stretched on our feet.
Hindi translation:
दिल ढूंढता है फिर वही फुर्सत के रात-दिन
बैठे रहे तसव्वर-ए-जाना किए हुए ।
यह गर्मियों की रात जो पुरवाइयां चले
ठंडे सफेद बिस्तर पर जागे देर तक
तारों को देखते रहे छत पर पड़े हुए ।
✅ Observation:
• Theme: nostalgia + imagination (the heart seeks again, nights and days).
• Imagery: summer night’s easterlies, white sheets, star-gazing.
• Tone: meditative, longing.
• Words like हृदय, कल्पनाओं, तारों को निहारते हुए → literary and poetic tone preserved.
• Nostalgia: “फिर खोजता है” directly mirrors original.
• Cultural preservation: “छत पर लेटे हुए तारों को निहारते हुए” evokes very Indian experience (terrace nights in summer).
4. Kabuliwala
English:
Mini’s mother is naturally a timid person. Whenever she hears a slight noise from the street, she thinks all the tipplers of the world are rushing together towards our house. After living for so many years in this world (though not many), she has still not been able to temper her fear that the world is full of all kinds of horrors: thieves, robbers, drunkards, snakes, tigers, malaria, cockroaches and European soldiers.
Gujarati translation:
મીનીની મા વહેમી સ્વભાવની બાઈ હતી. રસ્તા પર જરા જેટલો અવાજ થાય તો આખી દુનિયાના દારૂડિયાઓ બસ અમારા જ ઘરમાં ઘૂસવા દોડી આવે છે એવું એને લાગે. આખી પૃથ્વી ચારે ખૂણે ચોર, ડાકુ, દારૂડિયા, સાપ, વાઘ, મલેરિયા, ઇયળો, વંદા, કાનખજુરા અને ગોરાઓથી જ ભરેલી છે એ એનો ભાઈ આટલા દિવસ (બહુ વધારે દિવસ નહોતા થયા) પૃથ્વી પર વાસ કરવા છતાં હજી એના મનમાંથી દૂર થયો નહતો.
✅ Observation:
• Theme: fear, anxiety, stereotypes.
• Imagery: robbers, drunkards, snakes, malaria, European soldiers.
• Cultural note: shows colonial-era mindset.
• Same imagery: ચોરો, લૂંટારૂઓ, સાપો, વાઘો, મલેરિયા.
• Culture preservation: Gujarati language makes the fears closer to local imagination.
• Nostalgia less here, but cultural fear of strangers preserved.
# Citations-
- Idioms from Quora and Google.
- Photo from Pinterest.
well written!👍
ReplyDelete